بازگشت
بحران پوشیده در روابط بین ایالات متحده امریکا و افغانستان ادامه دارد
برگردان: فاروق بهزاد برگردان: فاروق بهزاد

نويسنده:  دیمیتری ویرخوتوروف

 

مدت بیش از شش ماه از زمان سپری گردید ، که روابط بین حکومت افغانستان و امریکا از مرحله همکاری به مرحله رویارویی اشکار وارد گردیدند ، که در جنجال پر سرو صدا پیرامون احمد ولی کرزی -  برادر رئیس جمهور کرزی ، که ادارات استخباراتی امریکا در باره وی مدارک افشاء کننده جمع اوری نموده بود تبارز یافت. تفصیل این جنجال در مقاله تحت عنوان " حامد کرزی دیگر به درد امریکا نمیخورد " نشر گردیده بود.

 

این مقاله باعث انعکاسات شدید گردید.مقاله به زبان روسی و فارسی در بسیاری اژانس ها و نشریات چاپ شده بود و بعدآ در وسایل اطلاعات جمعی ، هم در خود افغانستان و هم در غرب نشر گردیده است. در اواخر سا ل 2006 مطالب اماده شده بر اساس ان يکی از نشریه های چاپ کابل " افغانستان جوان " ( شماره 59 ، مورخ 11 نوامبر سا ل 2006 ) ، و همچنان در عده نشریه های دیگرمنتشر شدند ، که باعث جروبحث های بزرگ در ولسی جرگه ، هنگام بررسی مساله امنیت و سیاست خارجی افغانستان گردیدند. عده نماینده گان ، که از احزاب و پلتفورم های  مختلف سیاسی نماینده گی میکردند ، سیاست امریکا را محکوم نمودند و انر برخلاف حاکمیت افغانستان و رهبر ان خواندند ، که در استانه اجلاس پلان شده جامعه دول عربی مورخ 27 مارچ سا ل 2007 ، جای که مطرح ساختن این موضوع از تریبون

 بین المللی در نظر میباشد ، بسیار مهم و سمبولیک محسوب میشود.

 

   وضع موجود در روابلط افغانستان و امریکا تا پایان سا ل 2006 ، تحت مراقبت دقیق تمام ارگان های دولتی و پارلمان قرار داشت. در شرایط ، که از اعتماد و همکاری اسبق هیچ چیزی باقی نمانده ، باید مشی جدید در روابط با امریکا برگزیده میشد.

 

   این  وظیفه اسان نیست ، که حدت ان در حال حاضر نه تنها از بین نه رفته ، بلکه با امکان مداخله امریکا در ایران هرچه بیشتر تقویت شده است. در حال حاضر در برابر افغانستان نه تنها وظیفه تامین اعظمی حق حاکمیت کشور در حضور نیرو های ناتو تا حد ممکن قرار دارد ، بلکه نباید به جنگ با ایران به طرفداری از امریکا کشانده شود.از همینرو طرح سیاست نسبت به امریکایان در مدت بسیار طولانی از مهمترین وظایف خواهد بود.

 

   طوریکه من تصور میکنم ، بزرگترین تحولات در روابط افغانستان – امریکا در سا ل 2006 و خاصتآ در نزدیک اواخر سا ل ، این بود ، که افغانستان بصورت نهایی دیگر موضوع سیاست امریکا نمی باشد. قبل از ان یک نوع پلان " بین المللی " ( در ماهیت امر ، امریکایی ) سیاست در افغانستان وجود داشت و حکومت عبوری مجری قسمی این پلان بود ، که از امکان وارداوردن تغیرات در ان و ابراز نظر خود محروم بود. با انتخاب ولسی جرگه و رئیس جمهور و همچنان ختم موعد اعتبار توافقات بن سا ل 2002 اساسات برای وضع اصولآ جدید بوجود امدند ، زمانیکه افغانستان عضو کامل الحقوق روابط می باشد و نظر خود را ابراز میدارد.

 

   پروسه گذار مدت بیش از یک سا ل را در بر گرفت ، که از اعلامیه ماه سپتمبر سا ل 2005 کرزی در باره اینکه ، بیش ازین علل معقول برای حضور نیرو های امریکای در افغانستان وجود ندارند ، اغاز گردید. گذار در اواخر سا ل 2006 و اوایل سا ل 2007 با جروبحث ها در ولسی جرگه با محکوم کردن علنی سیاست امریکا و همچنان پیشنهاد ستراتیژی جدید از طرف افغانستان در اوایل سا ل 2007 تکمیل گردید.

 

   درینجا باید نقطه مهم را توضیح داد. و ان اینکه ، افغانستان شاید بازیگر ضعیف در منطقه و کشور کم اعتبار به سطح بین المللی باشد ، که منابع جدی مالی ، سیاسی ، و نظامی ندارد. ولی اینکه ، کشور بصورت مستقلانه سیاست و نظر خود را در باره اوضاع در منطقه تعین میکند و همچنان میتواند ستراتیژی خود را به همکاران خود پیشنهاد نماید – یکی از نشانه های حاکمیت حقیقی افغانستان می باشد.

   هیات افغانستان به رهبری رنگین دادفر سپنتا وزیر خارجه در اوایل سا ل 2007 در بروکسل ستراتیژی جدید برای ناتو در افغانستان پیشنهاد نمود ، که اتکاء بر ادارات نظامی افغانستان و در قدم اول بر پولیس در ثبات اوضاع را پیشبینی میکند. درین باره سلطان احمد بهین نماینده وزارت خارجه افغانستان در اغاز بازدید اعلام کرده بود. ازین ستراتیژی در قدم اول المان حمایت میکند ، که به حل صلح امیز مساله افغانستان متمایل می باشد.

 

   واضح است ، که در مطبوعات غربی این موضوع به این شکل هیچگاهی هم یاداوری نه شده است. وسایل اطلاعات جمعی اروپایی با پافشاری تمام در باره ستراتیژی ناتو سخن میگویند. ولی اجلاس ناتو در ریگا ، که در روز 14 فبروری سال 2007 گشایش یافت ، نشان داد ، که ناتو اصلآ ستراتیژی واحد ندارد. جروبحث های داغ بین طرفداران شیوه نظامی ( امریکا و انگلستان ) و شیوه صلح امیز ( المان : صدراعظم انگیلا میرکیل بطور خاص بر راه صلح امیز سیاست افغانستان تاکید می ورزید ) ، با تبادل اتهامات و  انتقادات متقابل صورت گرفتند. سرمنشی ناتو یاپ دی هوپ سخیفیر مدت زمان طولانی مصروف رفع اختلافات حاد بود ولی خود بالاخره به نفع موضعگیری المان اظهار نظر نمود.

 

   اگر مشی صلح امیز در ستراتیژی ناتو بر مشی زورگویانه امریکا غالب گردد ، پس این بدان معنی خواهد بود ، که افغانستان بر پیروزی بزرگ در سیاست خارجی دست یافته است. این مثال نشان میدهد ، که اگر موضعگیری خود را دقیقآ فورمولبندی نمود و به تبلیغات وقع نگذاشت ، که افغانستان را " دولت ناکام " ترسیم میکنند ، پس میتوان در نهایت امر بر هدف خود نایل امد و حتی بر پیمانهای بزرگ اثر نمود.

 

 درافغنستان  تحت تاثیر غور مجدد بر نقش سیاسی خود در روابط با امریکا نیز تحولات جدی صورت گرفته اند. حالا میتوان گفت ، که افغانستان با امریکا فقط در باره پاکستان موافق می باشد.عملآ تمام حوادث ، که در انها همکاری افغانستان با امریکا مشاهده میشد بطور مثال گشایش مرکز مشترک استخباراتی افغانستان- امریکا – پاکستان در ماه جنوری سا ل 2007 ، حمایت رئیس سی ای ای جان نیگروپونتی و برخی حوادث دیگر به شکل از اشکال به پاکستان مربوط بودند.

ولی روابط در عرصه های دیگر شکل کاملآ دیگر داشتند. رنگین دادفر سپنتا وزیر خارجه افغانستان در لندن رسمآ اعلام داشته بود ، که افغانستان فقط 5  درصد کمکهای کلی بین المللی را دریافت داشته است و در حقیقت امریکا و دیگر کمک دهنده گان را به دزدی نمودن 75% کمک های بین المللی به افغانستان متهم ساخت. یک سا ل قبل چنین اعلامیه ممکن نبود. 

 

   از شیوه کمک های امریکا به افغانستان انتقادات زیادی بعمل امده و مطالب زیادی درین باره نوشته شده اند. در اواخر سا ل 2006 کارشناسان کمک امریکا را بصورت علنی واهی می خوانند .  ولی حالا انتقاد از سیاست کمک ها به بخش مشی رسمی افغانستان در صحنه بین المللی مبدل گشته است. اگر قبلآ امریکایان انتقادات را نادیده میگرفتند ، پس حالا مجبور اند با ان به مثابه حقیقت سیا ست بین المللی برخورد نمایند. بهتر می بود ، اگر حکومت افغانستان در باره وضع واقعی کمک های بین المللی گذارش تهیه میکرد و رسمآ درین باره معلومات میداد ، که افغانستان چقدر پول دریافت داشته و با این پول ها چه چیز را ساخته است. چنین گذارش به چپاول کمک ها به افغانستان خاتمه داده میتواند.

 

  نیروهای ناتو عملیات جدید را در جنوب- شرق افغانستان اغاز میکنند.همین اکنون در باره اتشباری ها بر مردم بی گناه ملکی و تلفات در بین مردم اطلاعات وجود دارند. به این ترتیب نباید تردید داشت ، که امریکا به زودی با انتقادات جدید از طرف حکومت افغانستان مواجه خواهد شد.

 در عین حال تحرک در روابط با روسیه ، واضحآ  تبارز تصور جدید راجع به موقف خود در نزد رهبری افغانستان محسوب میشود.در جریان چند ماه اخیر در جهت روسیه موفقیت های زیادی حاصل گردیده : مساله قروض افغانستان باید حل گردد ، شورای کاری روسیه – افغانستان به حمایت اطاق تجارت و صنایع روسیه باید ایجاد گردد ، کمک جهت بازسازی فابریکه برق ابی نغلو دریافت میگردد وغیره. به اسانی میتوان این نقطه را تذکر داد ، که  انکشاف روابط بعد از ان صورت گرفت ، که حکومت افغانستان تا اندازاه زیاد مستقل گردید.

 

   درین اجمال کوتاه سیاست خارجی افغانستان دیده میشود ، که روابط بین افغانستان وامریکا بصورت کیفی تغیر نموده اند. اول اینکه ،ان اعتماد وهمکاری قبلی دیگر وجود ندارند ، طوریکه در دوران زلمی خلیلزاد سفیر اسبق امریکا وجود داشتند. حالا طرفین فقط بر مبنای منافع عملی شان عمل میکنند. چون افغانستان با پاکستان روابط پیچیده دارد ، که فعلآ از بحران خارج نشده ، پس همکاری با امریکا در مساله پکستان مفید بوده میتواند.

 

   دوم اینکه ، کابل بیش ازین اشکارا به سفارشات از طرف واشنگتن گوش نمی کند و روابط خود را با ان کشور ها و بلاک های توسعه مبخشد ، که با انها خواهان همکاری می باشد و طوریکه ، لازم میداند. مثال برازنده ان اماده گی کابل به همکاری با سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی و سازمان همکاری شانگهای محسوب میشود.

 

   سوم اینکه ، افغانستان تازه عملکرد مستقل در صحنه بین المللی اغاز کرده است ، منجمله در ان حالات ، که این کار با منافع امریکا در ضدیت قرار میگیرد.بسیاری ابتکارات ، مانند انتقاد از سیاست کمک ها ،اصلآ بصورت بالقوه برای سیاست خارجی امریکا بسیار خطرناک می باشد. اگر معلوم گردد ، که هدف اساسی امریکایان این است ، تا کمک های بین المللی را غارت کنند ، پس این کار به اعتبار انکشور زیان عظیم را به بار خواهد اورد و اساس اقامت نیروهای انکشور در افغانستان و عراق را از بین می برد.

   این هم ، واضحآ ، شاخص های تغیرات کیفی در وضیعت حکومت افغانستان می باشند.پرابلم ها در نتیجه ان کاهش نه یافته ، ولی امید جدی به حل انها بوجود امده است.

 

http://www.afghanistan.ru/doc/8459.html

     

 

 


April 1st, 2007


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی